Een terroristische organisatie versus staatsterreur

 

Hopeloze puinhoop

Al sinds mijn prille kindertijd (en dat is al lang geleden) weet ik niet beter dan dat het hommeles en ellende tussen Israël en de Palestijnen is. In essentie is er al twee generaties niet veel veranderd. Soms is het een tijd rustig, maar periodiek laait het conflict weer hoog op. Nu is het vuurwerk heviger dan ooit. De regio waar twee waarheden al decennialang keihard met elkaar botsen.

Terwijl ik dit schrijf en terwijl u dit leest, sterven er honderden mensen per dag onder de Israëlische bombardementen op Gaza. Mannen, vrouwen, kinderen. In totaal gaat het al om vele duizenden. Een oorlog op deze schaal is er nog niet eerder geweest, en een wreedheid van dit niveau hebben we over en weer ook niet eerder gezien.

Er is niet zo veel dat ik kan zeggen wat de laatste weken nog niet gezegd is. Maar ik deel graag een paar zaken die ik zo her en der opgepikt heb, die me fascineren. Om te beginnen dit geweldige filmpje.

 

Wederzijdse radicalisering

Dat Hamas een afschuwelijke terroristische organisatie is, die gruweldaden heeft laten zien, is onomstreden. Schattingen liggen bij 1300 doden en 224 gijzelaars. Deze organisatie kan nooit deel van de oplossing in het eeuwigdurende drama tussen Israël en de Palestijnen zijn en heeft zich met deze brute terreur buiten de dialoog geplaatst.

Israël komt een voorspelbare reactie. Terreur wordt beantwoord met terreur van een grotere orde. Als er Israëlische burgers sterven, dan sterft daarna een veelvoud aan Palestijnse burgers. Dat is tot nu toe altijd zo geweest en dat weerhoudt Israël niet en dat kan Hamas ook niets schelen. Het komt ze zelfs uit, omdat hiermee de haat tegen Israël gevoed wordt. Israël reageert zoals Hamas wil. Het zal niet lukken Hamas zo uit te roeien.

Dat de regering Netanyahu inmiddels aardig in het Midden-Oosten geïntegreerd is, moge blijken uit zijn pogingen om het niet zo nauw met de democratische instituties en de rechtstaat te nemen en het verzet daartegen (we zouden het bijna vergeten). Netanyahu’s toespraak van vrijdag over strijd tussen goed en kwaad (in deze podcast na 0:35 s, de rest is ook interessant) lijkt op jihad-retoriek, die we van de andere kant kennen. Internationaal stelt Israël zich naar iedereen, met uitzondering van de Verenigde Staten, assertief of zelfs brutaal op. De aanvaring met Guterres laat de arrogantie van de Israëlische regering zien, die geen ander gelijk dan het eigen gelijk kan zien.

We kunnen objectief vaststellen dat Israël met het sluiten van de grenzen en de afsluiting van water en energie een oorlogsmisdaad pleegt. Dat is geen mening, maar daar zijn criteria voor. Twee miljoen mensen in een kamp worden opgejaagd en getraumatiseerd. Het aantal doden en de schade was nog nooit zo groot. Schattingen lopen op tot 7.000 doden en 20.000 gewonden. Israël zet zich hiermee in het rijtje van o.a. Rusland (Grozny, Oekraïne) en Syrië (Idlib). Ik vrees dat onder de overlevenden meer Hamas-strijders geworven worden dan er in Israëlisch vuur omkomen.

Daarom ben ik van mening dat de regering Netanyahu zich ook buiten de dialoog geplaatst heeft en geen deel van de oplossing kan zijn. De scheiding van de Westoever met Abbas en Gaza met Hamas is misschien wel het beste experiment geweest, dat bewijst dat er voor de Palestijnen geen enkele strategie is die hen vooruithelpt. Abbas is de facto een pacifist en Hamas is een terreurgroep. Abbas heeft alles gedaan om zijn mensen rustig te houden en strijd te voorkomen (dat Abbas nooit nieuwe verkiezingen uitgeschreven heeft en corrupt is, is in dit opzicht een onrecht van de tweede orde). Beloning: een voortdurende uitbreiding van de nederzettingen en een verkleining van het grondgebied voor de Palestijnen. Kolonisten lopen gewapend in de bezette gebieden, moorden soms ongestraft en het Israëlische leger blijft er de baas.

Op de BRT was een interessant interview met een Palestijnse vertegenwoordiger en de Israëlische ambassadrice. Ze hebben allebei gelijk maar zijn het toch niet met elkaar eens. Is dat misschien het hele probleem?

 

Twee-statenoplossing

De hele wereld buiten Israël is voor een twee-statenoplossing. Tot op zekere hoogte ben ik gevoelig voor het Israëlische argument dat wij in Europa (en Amerika) makkelijk praten hebben en niemand hoeven te vertellen hoe ze hun problemen moeten oplossen. Maar tegelijk zie ik dat ze er al 70 jaren niet uit komen. Zolang Israël zich als bezetter van de Westoever en als cipier van Gaza blijft gedragen, zal het conflict periodiek blijven oplaaien.

Er zijn externe krachten en machten nodig om hieruit te komen. Het is in Noord-Ierland met de IRA gelukt, het is in Baskenland met de ETA gelukt. Kan het hier lukken? Alleen als Israël de toekomst van de Palestijnen serieus neemt en de regio met behulp van Arabische buurlanden Hamas onder controle krijgt, is er een kans. Hamas (en de islamitische jihad in het algemeen) is niet alleen een Israëlisch maar een regionaal probleem, dus mijn inschatting is dat landen als Egypte en Jordanië belang hebben om mee te werken. Iran zal waarschijnlijk een stoorzender blijven. Hezbollah is er ook nog steeds (Libanon). Maar zeg nooit nooit en vergeet allemansvriend Qatar niet, die als enige partij met iedereen praat. En gun het iedereen om het resultaat als overwinning uit te roepen als het doel hiermee gediend is. Een stappenplan met veiligheidsgaranties voor iedereen is de enige uitweg. Dat veiligheidsgaranties een randvoorwaarde voor Israël zijn, moeten we accepteren. Maar geldt dit ook niet voor de Palestijnen, die permanent onveilig zijn? De Westoever is kansrijker dan Gaza, maar als er op de Westoever zich een succesvolle Palestijnse staat ontwikkelt, zal het draagvlak onder de Gazanen groot zijn om daar deel van uit te maken. Dan moet Israël onverwijld stoppen met de nederzettingenpolitiek. Dat wordt terugtrekken of ruilverkavelen. Toch is dit m.i. ook in het Israëlische belang.

Twee staten met hoge muren, wachttorens en prikkeldraad gescheiden. Zo zal het beginnen, wellicht met aanwezigheid van VN-troepen en een transitweg tussen beide landsdelen zoals vroeger naar West-Berlijn. Als alles goed gaat, zijn de mensen twee generaties later (ver na 2050) misschien benieuwd wat er achter de muren zit, en kunnen de grenzen misschien langzaam geopend worden. Een confederatie van twee staten met open grenzen en vrije handel zou het ultieme einddoel zijn.

Ik zie in gedachten een fietspad langs de mediterrane kust waar mensen van Ajskelon naar Jaballa-Gaza fietsen om ’s avonds een goed visje te eten en vice versa, zoals tussen Cadzand en Knokke-Heist. Ik zie het toerisme opbloeien aan de Al Rashid Promenade. Nieuwe start-ups op de herbouwde puinhopen van Noord-Gaza. Toeristische rondleidingen door de gangen onder de stad.

Waarschijnlijk vind je nu dat ik helemaal gek geworden ben, om zo te schrijven terwijl de bommen vallen en mensen sterven. Maar tussen Polen en Duitsland is er ook zo’n fietspad aan de Oostzeekust. En er was een tijd dat het nooit, maar dan ook nooit meer tussen Duitsland en Polen goed leek te komen. Tijdens de donkerste dagen moet de verbeelding levend blijven.

 

Arabische Israëliërs

In Israël is 20% van de bevolking niet Joods maar Arabisch. Vreemd genoeg heeft dit nooit de staat Israël ondermijnd. Dit is wel een interessant feit. Het is misschien geen sprookje, maar er is geen enkele reden dat Palestijnen en Joden niet kunnen samenleven. Zelfs in deze loodzware tijden is er vandaag al het bewijs dat het kan. Laat dit een inspiratie zijn.