Omdat wij in Nederland zo aan woningnood gewend zijn geraakt, en niet meer in staat zijn om te zien hoe absurd ons land georganiseerd is,
hierbij een sprookje over een land dat net zo met de voedselmarkt omgaat als Nederland
met de woningmarkt. En over een overheid die er alles aan doet om doelbewust deze eerste
levensbehoefte schaars te houden. Nee, het volgende sprookje gaat niet over Noord-Korea, maar over een land hier veel dichterbij. De kans is groot dat je er wel eens geweest bent.
Een sprookje over hongersnood
Er was eens een land hier niet ver vandaan. Het was zeker
geen arm land, maar het had een structureel probleem dat steeds erger werd. Er
was hongersnood. Er was veel expertise voor voedselproductie, maar de regering en
de gemeenten van dat land deden hun uiterste best om deze hongersnood in stand
te houden.
De prijzen van voedsel liepen zo op, dat steeds minder mensen
nog eten konden kopen.
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2021/34/prijsstijging-koopwoningen-neemt-opnieuw-toe
Het grootste ideaal van de meeste mensen was om een eigen
stukje grond te hebben waar ze voor eigen gebruik voedsel konden verbouwen.
Maar aan die stukjes was een groot tekort. Wie dat niet had, moest elke maand
in een voedselwinkel tegen hoge prijzen inkopen doen. Sommigen moesten daarvoor
wel hun hele maandloon uitgeven.
https://www.nvm.nl/wonen/marktinformatie/huurmarkt/
Nou was het wel een keurig georganiseerd land, waar mensen
goed voor elkaar zorgden. Voor mensen tot een bepaald inkomen was een sociale
voedselsector bedacht. Mensen konden daar in speciale winkels tegen lagere
prijzen voedsel kopen. Het aantal winkels was helaas wel beperkt en mensen hadden een
toegangsbewijs nodig om daar te mogen kopen. Er waren wachttijden ontstaan die
steeds verder opliepen, tot gemiddeld 7 jaar in 2021, maar in de steden soms wel
tot 20 jaar. In sommige plaatsen waren niet eens zulke sociale winkels.
https://nos.nl/op3/artikel/2377995-sociale-huurwoning-in-zeker-een-kwart-van-de-gemeenten-wacht-je-meer-dan-7-jaar
De regering van dit land geloofde dat marktwerking alle
problemen zou oplossen. De sociale voedselsector werd afgebouwd en steeds meer
van deze sociale voedselwinkels werden aan investeerders verkocht, waarna het
voedsel tegen nog hogere prijzen op de vrije markt verkocht werd. In de oorlog
zou je daarvoor in de gevangenis komen, maar in dit land kon de overheid dat
zomaar doen. Vrije markt heette dat. Ook werd kapitaal vanuit het buitenland
aangetrokken om in de voedselsector te investeren, een geniaal idee! Het bijzondere was dat dit
kapitaal zelden naar nieuwe voedselproductie ging, maar vooral in de
speculatieve voedselhandel terechtkwam. De tekorten werden groter en groter en
de prijzen werden alleen maar opgedreven. En veel schaarse landbouwgronden kwamen ook nog eens in buitenlandse handen. Er waren investeerders, die in deze
voedselhandel schatrijk werden zonder dat zij voedsel produceerden. Deze
investeerders hadden zelf geen honger, integendeel, ze lachten zich suf.
https://www.destentor.nl/regio/sociale-huurwoning-in-de-uitverkoop-corporaties-pieken-met-verkoop-van-hun-huizen~a5640746/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
In dit land waren ook mensen die iets wilden bijdragen om
het probleem te verkleinen. Voor hun eigen kinderen of voor de verkoop. Er was toch immers een vrije
markt? Ze hadden stukjes land, waarop voedsel verbouwd kon worden. Maar
gemeenten waren erg streng met hun bestemmingsplannen en gaven daar zelden een
vergunning voor. In een enkel geval mocht het wel, maar dan moet je elders
minstens evenveel landbouwgrond inleveren. Maar wie had er nou landbouwgrond om in te leveren? Men wil ten slotte het landschap
niet verpesten met al die kleine stukjes landbouwgrond. Het werd dus onderdeel
van het systeem dat er geen landbouwgrond bij mocht komen en dat de hongersnood niet opgelost mocht worden:
https://www.wierden.nl/home/producten-en-diensten_41993/product/rood-voor-rood-rvr-regeling-voor-bouwen-in-landelijk-gebied_659.html
Maar af en toe was er toch een groot project. Dan werden grote
hoeveelheden grond onteigend om daar grootschalige landbouw te bedrijven. Hoera, nieuw voedsel! Die goedkoop verworven grond ging vervolgens van de gemeenten naar projectontwikkelaars die daar met grootschalige
landbouwbedrijven voedsel produceerden, dat meestal voor de oogst al tegen hoge prijzen verkocht
was aan mensen die daarvoor meer geld moesten lenen dan ze ooit zouden kunnen
afbetalen.
De regering deed er alles aan om de vraag en de handel in
voedsel te liberaliseren, maar
niet het aanbod en de productie. Dat werd
juist streng gereguleerd. Aan de aanbodzijde werd alleen het grootkapitaal toegelaten. Wie zelf illegaal
voedsel verbouwde werd zwaar bestraft, dat was een economisch delict. Voor een illegaal moestuintje kon je hoge boetes betalen en je moest het direct verwijderen. Dit
dodelijke recept maakte de hongersnood onder een deel van de bevolking
ondraaglijk. De mensen die wel te eten hadden moesten daar al hun geld voor
neerleggen of hadden levenslange schulden.
https://nos.nl/artikel/2347206-zorgen-over-hoge-huren-slokt-groot-deel-inkomen-op
Het was eigenlijk nog absurder. Sommige hongerige mensen
hadden ontdekt dat je recreatief voordelig uit eten kon gaan. Gewoon lekker het
hele jaar buiten de deur eten bleek soms nog voordeliger dan die vreselijke voedselmarkt.
Dat is handig voor hen, ze zouden niet in de lange rijen van de sociale voedselsector hoeven staan en hoefden
ook niet in de commerciële voedselwinkels op te bieden en de prijzen op te drijven. Deze
mensen zouden de maatschappij een grote dienst bewijzen door hun eigen probleem op te lossen. Maar wat bleek? Het
was streng verboden om zich aan de reguliere voedselmarkt te onttrekken. De
meeste gemeenten hadden handhavers die de mensen volgden om te controleren of
ze niet vaker dan 120x per jaar uit eten gingen, want dat was illegaal! Deze
handhavers werden van belastinggeld betaald om de mensen maar naar de voedselmarkt
te jagen waar ze niet terecht konden en waar investeerders schatrijk werden. En de restaurantjes moesten minstens 240 dagen per jaar gesloten zijn. Was dat liberalisering?
https://www.vakantiehuistekoop.nl/nl/blogs/57/permanent-wonen-toegestaan-of-toch-niet
Veel mensen hadden gelukkig al jaren geleden een stukje
grond kunnen kopen en waren zelfvoorzienend. Zij hoefden niet naar die akelige
sociale winkels met lange rijen of de commerciële winkels met woekerprijzen. Ze zagen
dat hun bezit steeds meer waard werd en vonden dat eigenlijk wel fijn. Ze
hielden zich stil en voelden zich steeds rijker. Wel werd het knagende gevoel bij
deze groep mensen steeds groter dat hun kinderen later honger zouden lijden, of
misschien al leden. Of de angst om hun baan te verliezen, waarna ze misschien hun stukje grond zouden verliezen en op de sociale voedselsector aangewezen zouden zijn. De ergste nachtmerrie voor iedereen die het wel goed had. Zo zat het de mensen die het goed hadden toch ook niet helemaal lekker.
Er was ook iets vreemds aan de hand. In de buurlanden was
helemaal niet zo’n erge hongersnood. Dus blijkbaar deden deze landen toch iets
anders, misschien beter? Maar voedsel kon niet over de grens getransporteerd worden, dus
import was geen optie. Dus steeds meer mensen gingen in de grensstreek in deze buurlanden wonen, iets wat deze buurlanden wel accepteerden, maar begrijpelijk niet altijd van harte. Daar hadden mensen ook eten nodig. Het waren ook vaak niet de mensen met honger die kwamen,
maar welgestelde mensen die hadden ontdekt dat ook de luxemaaltijden in deze
buurlanden goedkoper waren.
Je zou toch verwachten dat de inwoners van dit land niet
langer zouden accepteren dat hun land zo bestuurd werd, en dat zij een grote hekel aan hun leiders zouden hebben die er zo’n
potje van gemaakt hadden. Je zou verwachten dat de pleuris zou uitbreken, revolutie! Ja, er waren zeker protesten:
Maar de meeste mensen waren bijzonder braaf, gehoorzaam en gezagstrouw. De grote geliefde
leider, die het ministerie voor voedsel opgeheven had (de vrije markt had het immers overgenomen!), die al 10 gesneuvelde ministers en een gevallen kabinet had, diverse schandalen op zijn naam had
staan en die enkele keren op leugens was betrapt en die het maar niet lukte op een
nieuw kabinet te formeren werd steeds populairder. Zijn partij, die zelfs het
woord vrijheid in haar naam had maar alles deed om die vrijheid te beknotten,
werd in de peilingen groter en groter.
https://www.allepeilingen.com/index.php/peilingen-politieke-partijen-maurice-de-hond.html
De meeste mensen in dit land vonden blijkbaar dat ze
het toch maar goed hadden. En het kleine ongemak van honger (of hongerende
mensen in de omgeving) werd liefdevol gedragen. Of was het zo dat de pechvogels in de minderheid waren? Werkt het zo in een democratie?
Dit was het sprookje over een land, dat kreeg wat het
verdiende. Het zou waarschijnlijk nooit veranderen.
Mooi geschreven, Douwe. Nu de oplossing!
BeantwoordenVerwijderenDank je. Bouwen in de hoogste versnelling!
VerwijderenDat zou je denken, hè? Toch lijkt dat niet de (enige) oplossing. Het probleem zit ook in de financieringsregels waardoor beleggers en andere 'haves' idioot veel kunnen bieden en anderen buiten de boot blijven vallen, ook als het aanbod groter wordt. Lees deze column bijvoorbeeld: https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/het-is-een-mythe-dat-1-miljoen-huizen-bouwen-de-oplossing-is-voor-de-overspannen-huizenmarkt~b73f386b/
VerwijderenOf dit artikel: https://www.google.com/amp/s/amp.nos.nl/artikel/2383793-woningtekort-is-niet-de-enige-oorzaak-van-torenhoge-huizenprijzen.html
BeantwoordenVerwijderenEen groot probleem is dat de meerderheid van de Nederlanders lekker woont in een eigen huis en dus vermogen heeft opgebouwd. Zij kunnen prima verhuizen als ze dat willen en hebben er dus persoonlijk helemaal geen belang bij dat de huizenprijzen dalen. Ze willen misschien wel dat de woningnood wordt opgelost, maar niet ten koste van de waarde van hun eigen huis. En dus kiest de politiek lafjes voor meer woningbouw, in de wetenschap dat dat lang duurt en niet tot lagere prijzen leidt. Een oplossing voor de bühne dus.
Ik ga nog even door ;-) De oplossing die mij (als woningbezitter) het meest aanspreekt, is die uit die column: premiewoningen bouwen, specifiek voor starters. Zo geef je mensen die nog geen overwaarde van een eigen huis hebben de kans om in te stappen in de woningmarkt. De prijzen van andere huizen zullen niet (noemenswaardig) dalen, maar er kunnen wel meer mensen meedoen. Als je elk jaar premiewoningen bouwt voor weer een nieuwe groep, heeft iedereen een instapmoment. En een dak boven zijn hoofd. De overheid moet lappen voor die premiewoningen en dus niet alles aan de vrije markt overlaten
VerwijderenChristiaan, chapeau! Dat zijn veel bijdragen. We zijn het grotendeels eens. Er is een fysiek tekort aan woonruimte dat hoe dan ook opgelost moet worden. Dat is een randvoorwaarde voor elke uitweg uit dit probleem. Los daarvan is er zo veel in NL verkeerd georganiseerd, zijn er zo veel perverse prikkels dat de prijzen inderdaad maximaal opgepompt worden. De lijst is te lang om op te noemen (hypotheekrenteaftrek, lage rente, ruime leennormen e.d. is algemeen bekend) maar minder vaak genoemd wordt de verhuurdersheffing voor sociale woningbouw en een volledige vrijstelling van belasting voor private huurinkomsten in box 3. Allemaal bedacht door de VVD: de omgekeerde Robin Hood. Steel van de armen en deel uit aan de rijken. Ongelooflijk hoe dit allemaal heeft kunnen gebeuren. Dit heb ik nog helmaal niet eens in het sprookje gebruikt.
BeantwoordenVerwijderen