Première Van der Plas (hoefijzercoalitie deel 2)

 

Nieuwe verkiezingen

Ik twijfelde tussen twee titels, dus heb ik maar beide titels toegevoegd. In tegenstelling tot de brekebenen van ons kabinet heb ik me op 18 maart al op dit moment voorbereid.

Het onvermijdelijke is gebeurd en nieuwe verkiezingen zijn onafwendbaar. Het is zo ver, maar nu voor het echie. Het volgende kabinet is geen theoretische beschouwing meer. Rutte 4 is ten einde en er komt geen Rutte 5 meer. Zelfs de VVD is hem zat. Ik kan natuurlijk niet in de toekomst kijken, maar ik kan me gewoon niet voorstellen dat deze slepende ellende van de laatste 13 jaren nog een aflevering krijgt. Ik acht het waarschijnlijk dat Rutte na een laatste demissionaire periode afzwaait. Deze politieke zombie is in te verre staat van ontbinding en kan niet langer met touwtjes en plakband aan zijn pluche geplakt blijven.

Vier kabinetten Rutte konden nog geen deuk in een pakje boter slaan. Nederland is een failed state van te goed betaalde bestuurders geworden. Het concept van het politieke midden is bovendien uitgewerkt. Het gaat gewoon niet meer. Het alternatief is, zoals eerder betoogd, een hoefijzercoalitie en ik blijf bij dezelfde samenstelling. Na mijn blog van 18 maart is er bij de definitieve uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen nog een correctie gekomen, die onderstaand verwerkt is.

Dit wordt de nieuwe samenstelling van de Tweede Kamer als iedereen op dezelfde partij stemt als in maart:

We kunnen zelfs verwachten dat de huidige coalitiepartijen nog meer afgestraft worden, maar laten we voor het gemak eens hiervan uitgaan. In geel de voorgestelde nieuwe coalitiepartijen. Nogmaals: dit is niet mijn droomcoalitie, maar ik denk dat het zou kunnen. Volt is getalsmatig overbodig en kunnen we tussen haakjes zetten. Maar als verbindende factor tussen PvdA/GL en de rechtse deelnemers zou ik ze zeer welkom vinden. Van der Plas als eerste vrouwelijke premier: een première.

Asielcrisis

Het kabinet Rutte 4 heeft (evenals de eerdere kabinetten Rutte) geen enkel probleem opgelost of kleiner gemaakt. Het had op elk willekeurig thema kunnen vallen. Vorige keer was het de toeslagenaffaire. Het hing in de lucht dat het de stikstofcrisis zou worden, maar het is de asielcrisis geworden. Het had ook de woningnood kunnen zijn, of de personele crisis in het onderwijs. Of het mislukte landbouwakkoord.

Maar laten we bij de aanleiding blijven en hier iets inhoudelijks over zeggen. Nederland verkeert in een asielcrisis, omdat we als buurland van Oekraïne en tevens mediterraan land door twee vluchtelingenstromen tegelijk onevenredig en snoeihard getroffen worden.

Voor wie de ironie van de vorige zin is ontgaan, maken de linkjes en onderstaand plotje duidelijk dat Nederland niet onevenredig door een golf van asielzoekers getroffen wordt. Als je de bron opzoekt, zit het getal voor Nederland zelfs onder dat van onze buurlanden Duitsland, België en Luxemburg en ongeveer gelijk aan dat van Frankrijk. Opvallend is Oostenrijk.

Aantal asielaanvragen per 100.000 inwoners (Eurostat, 2021): Nederland 202

Maar zien we zulke beelden als in Ter Apel ook in onze buurlanden? Nee. Ben ik een complotdenker door te suggereren dat deze beelden het kabinet in de race naar de bodem eigenlijk niet zo slecht uitkomen om asielzoekers af te schrikken, de mensen in Nederland bang te maken en de geesten rijp te maken voor strenger asielbeleid? Ik durf de stelling niet aan, maar stel wel serieus de vraag. Wat onderstaande beelden laten zien, is een falende opvang, falende procedures en een falend terugkeerbeleid van (grotendeels) Marokkanen die helemaal niet in een asielzoekerscentrum thuishoren en (statistisch) de grootste overlastbezorgers zijn. Kortom: een falende overheid.

Ter Apel, augustus 2022

En waar is het kabinet ook alweer over gevallen? De VVD wil twee categorieën asielzoekers introduceren: 

    A. asielzoekers die zich persoonlijk bedreigd voelen,
    B. asielzoekers die voor oorlog vluchten.

Voor categorie B wil de VVD de gezinshereniging beperken. Wie zich in de getallen verdiept, kan op zijn vingers natellen dat dit geen zoden aan de dijk zet, los van de morele kant van de zaak en de logica van dit onderscheid.

En dan is er nog iets. De VVD is niet tegen arbeidsmigratie, ook van buiten de EU. Goedkope arbeid is immers van belang in tijden van personeelsschaarste. En massa’s betalende studenten worden actief geworven. Dus… mensen die om (let op: onze!) economische redenen hier komen, zijn welkom. Maar mensen die vluchten, zijn niet welkom. Is dit niet het omgekeerde wat we altijd gezegd hebben? Daarover hierna meer.

Migratie, vluchtelingen en asiel

Te vaak worden drie thema’s door elkaar gehaald, dus laten we daar eens orde in deze zaak scheppen. Cijfers kun je terugvinden in een recent overheidsdocument, waaruit blijkt:

• Reguliere migratie van binnen de EU*: 57%
• Reguliere migratie van buiten de EU*: 32%
• Asielzoekers: 12% 

* Inclusief EFTA-partners IJsland, Noorwegen, Liechtenstein en Zwitserland

De eerste categorie is een gevolg van open grenzen binnen de EU. Daarom kunnen we in Maastricht, Antwerpen of Krakau studeren. Of een baan in Berlijn of Madrid aannemen. En vice versa. Dit is inmiddels redelijk onomstreden in een EU, die een vorm van binnenland is geworden en wordt (behoudens huisvesting) niet als probleem gezien. Overigens is hier een grote mate van symmetrie.

De tweede categorie is een categorie waarop beleid mogelijk is en waar vrijwel niemand over praat. Denk aan studenten uit China (en de rest van de wereld), ondernemers uit de VS, voetballers uit Uruguay, familiehereniging uit Groot-Brittannië, verpleegsters uit de Filipijnen, stukadoors uit Polen, bruiden uit Marokko. Ten aanzien van studenten: het is onze regering geweest die sinds 2015 actief studenten van buiten de EU werft om op de internationale “universiteitsmarkt” met de Amerikaanse en Britse universiteiten te concurreren. Deze studenten betalen meer collegegeld dan EU-studenten en hebben dus een streepje voor. Terwijl een Filipijnse verpleegster (terecht) verplicht Nederlands moet leren, hoeft een Argentijnse student of universitair docent dat niet. Sterker nog, dit is een reden dat Nederlandse studenten in hun eigen land verplicht Engelstalig onderwijs krijgen en het Nederlands uit de academische wereld geëlimineerd is. Overvolle collegezalen, dalende kwaliteit van kennisoverdracht, steeds meer Nederlandse studenten die bij een numerus fixus achter het net vissen, academisch opgeleide Nederlanders die hun eigen taal niet meer beheersen en een waanzinnige woningnood onder studenten. Dit is beleid van ons kabinet, dat u het even weet.

En de val van het kabinet gaat om dit derde aandeel (12%), en daarvan alleen categorie B en daarvan alleen de familiehereniging. Die gezinnen moeten we buiten de deur houden, want ons land is vol! Dan zal de woningnood wel opgelost worden. Niet dus. Zou het kunnen zijn dat er woningnood is, omdat we gewoon een heel slecht woningbouw- en huisvestingsbeleid in Nederland hebben? Ik weet het wel zeker.

Interessant feit: een Oekraïense vluchteling valt in de tweede categorie (EU-associatieverdrag) en een Syrische vluchteling in de derde. Overeenkomst: beiden door Poetin verjaagd. Verschil: Oekraïners mogen direct aan het werk en Syriërs moeten door de Nederlandse asielhel. De arbeidsparticipatie van Oekraïense vluchtelingen (meestal alleenstaande moeders die aanvankelijk geen Nederlands spreken ook nog eens vaak de zorg over kinderen hebben) is 48%. Werkgevers zijn er blij mee. Ten tijde van dit cijfer was de oorlog nog geen jaar oud. Wat zegt dit ons? Wat voor arbeidspotentieel laten we onder de andere groepen liggen?

Zijn we niet toe aan een grote herijking?

Economie, demografie, migratie, geopolitiek, Europese Unie, mensenrechten, bootvluchtelingen,  asielbeleid, cultuur, etniciteit

Dit chaotische kopje wil alleen maar laten zien dat alles met alles samenhangt en dat het onmogelijk is op één thema beleid te voeren zonder de andere thema’s te raken. Ik ga hier geen samenhangende visie neerzetten, maar wil wel enkele losse flodders strooien.

• In de geschiedenis is er altijd migratie geweest en zal er altijd zijn.
• We moeten ons niet alleen afvragen hoeveel migratie we aankunnen, maar ook hoeveel we (om redenen van arbeidsparticipatie) nodig hebben.
• Mensen laten werken, ongeacht hun status, is goed voor de mensen en ook voor het land en de economie.
• In de tweede categorie (reguliere migratie van buiten de EU) moeten we ons serieus afvragen bij welke instroom Nederland een belang heeft en bij welke niet. Dit gaat niet om hulpbehoevende mensen, hier mag (en moet) het beleid op het Nederlandse belang gericht zijn. Als het om studenten gaat, dan denk ik dat we moeten ophouden met proactief werven van studenten buiten de EU vanwege het geld (een heel simpele oplossing is het Nederlands weer in ere herstellen), maar als het om arbeidsmigratie gaat: zie punt 2.
• Fatsoenlijk asielbeleid heeft een ondergrens en daar zitten we al onder.

En dan het moeilijkste van alle onderwerpen, de bootvluchtelingen op de Middellandse Zee:

• Wie bootvluchtelingen op de Middellandse Zee redt en naar het Europese vasteland haalt, faciliteert mensen­smokkelaars.
• Wie bootvluchtelingen op de Middellandse Zee laat verdrinken, pleegt een misdrijf.
• Open EU-binnengrenzen kunnen niet zonder bewaakte buitengrenzen.
• Afspraken met foute leiders zijn meestal foute afspraken.
• Vluchtelingen die een mensensmokkelaar kunnen betalen, zijn al bij voorbaat een select gezelschap van mensen die een reden hebben om te vluchten.

Hoe hopeloos en tegenstrijdig dit er ook allemaal uitziet, aan beide zijden van het politieke spectrum zijn er ideeën die in dezelfde richting wijzen en wellicht overbrugbaar zijn. Joost Eerdmans (JA21) wil de asielprocedurebuiten de EU afhandelen. Hiervoor is samenwerking met partnerlanden nodig.

Ik geef hier mijn eigen invulling aan en zou het hier alleen mee eens kunnen zijn, als het betreffende AZC een EU-instelling is die onder EU-gezag bestuurd wordt. De locatie zou een diplomatieke EU-status moeten hebben, waar mensen volgens fatsoenlijke standaards worden behandeld (uiteraard beter dan Ter Apel). Ook daar zal er een procedure moeten zijn, ook daar zal er een terugkeerbeleid moeten zijn voor mensen die niet voor asiel in aanmerking komen. Dit AZC is geen gebouw, maar een enclave, misschien wel een economische zone waar mensen aan het werk kunnen. Ruimte genoeg in Noord-Afrikaanse landen. Waarom zou het partnerland hiermee akkoord gaan? Er zou wel geld aan te pas komen, maar geen miljarden om een ‘probleem’ af te kopen. Het lokaal overnemen van het vluchtelingenprobleem en de economische stimulans van de investering zijn ook in het belang van het partnerland. En de vluchteling zelf zou er hier ook beter aan toe zijn dan in een bootje op de golven na het betalen van te veel geld aan een smokkelaar. Win-win-win (behalve de smokkelaar, die verliest).

In een blog van 13 november 2021 noemde ik het boek Nergensland (2017) van Femke Halsema (GroenLinks), die ook in deze richting filosofeert. Klik op de link en begin met omdenken. Ze beschrijft een denkbeeldige vluchtelingenstad Zatopia. Mensen in Zatopia hebben geen recht om naar de EU te verhuizen, maar zijn wel veilig. Ze zouden wel eventueel uitgenodigd kunnen worden om volgens categorie 2 (reguliere arbeidsmigratie) naar een Europees land te verhuizen, afhankelijk van opleiding en arbeidsmarkt. De cijfers (32%) laten zien dat dit helemaal niet zo abnormaal is. Er zouden meerdere Zatopia’s in de periferie van de EU nodig zijn. Dit is tegelijk stevige geopolitiek van de EU in omringende landen. De partnerlanden hebben geen belang zo’n overeenkomst op te blazen, want dan erven ze Zatopia, waar geld bij moet.

Hier zie ik een haakje voor een hoefijzercoalitie. Zijn JA21 en GroenLinks te verenigen? Hier zal de BBB het ook zeker mee eens kunnen zijn. Dan kunnen drie dames (premier Van der Plas, premier Meloni en EC-voorzitter Von der Leyen) in een volgende missie naar Noord-Afrika met een nieuw voorstel komen.